دیگ و بویلر

بویلر یا دیگ عبارت است از یک مخزن بسته که در آن آب گرم، آب داغ یا بخار آب توسط گرمای ناشی از احتراق سوخت تولید می‌شود. داخل دیگ شامل دو بخش طرف آتش و طرف آب است. تمام بخش‌های داخلی و تحت فشار یک دیگ از آلیاژهای فلزی ساخته می‌شوند. دیگ‌ها از نظر نوع جنس به دو دسته چدنی و فولادی تقسیم‌بندی می‌شوند. بویلرها بر حسب تعداد مسیری که گازهای ناشی از احتراق طی می‌کند تا وارد دودکش شوند به چندین دسته تقسیم بندی می‌شود.

• تک پاس: نسل اول بویلرهای ذغال سنگ سوز لوکوموتیوهای بخار از این نوع بوده‌اند که در آنها گازهای ناشی از احتراق مسیر دیگ را یک بار طی می‌کند و بعد وارد دودکش می‌شود. این نوع از بویلرها دیگر ساخته نمی‌شوند. دو پاس: (برای تولید آب‌گرم) گازهای ناشی از احتراق مسیر دیگ را دو بار طی می‌کند و بعد وارد دودکش می‌شود.
• کوره برگشتی: گازهای ناشی از احتراق مسیر کوره را دوبار طی می‌کند و سپسس به پاس لوله‌ها منتقل شده و به سمت دودکش حرکت می‌کند. راندمان بویلرهای کوره برگشتی از بویلرهای دو پاس بیشتر است.
• سه پاس: (برای تولید آب‌گرم و بخار) گازهای ناشی از احتراق مسیر دیگ را سه بار طی می‌کند و بعد وارد دودکش می‌شود.
• چهار پاس: دیگ‌های ۴ پاس صرفاً برای تولید بخار در تناژ بالا تولید می‌شود. گازهای ناشی از احتراق مسیر دیگ را چهار بار طی می‌کند و بعد وارد دودکش می‌شود.